Từ máy ảnh VGA đến cảm biến hơn 40 triệu điểm ảnh, camera trên điện thoại là một trang bị được các nhà sản xuất chú trọng nghiên cứu.
Hai mẫu điện thoại đầu tiên trên thế giới được tích hợp camera đó là Samsung SCH-V200 ra mắt 6/2000 và Sharp J-Phone (trong hình) trình làng vào 10/2000. SCH-V200 sở hữu máy ảnh 0,35 megapixel cho phép chụp 20 hình nhưng người dùng chỉ có thể xem khi kết nối thiết bị với máy tính. Trong khi đó J-Phone (J-SH04) sở hữu cảm biến khiêm tốn hơn, 0.11 "chấm" nhưng cho phép gửi ảnh điện tử.
Sanyo SCP-5300 bán thông qua nhà mạng Sprint là mẫu camera phone đầu tiên tại thị trường Mỹ (11/2002). Sản phẩm có thiết kế gập (vỏ sò) với camera 0,3 megapixel chụp ảnh độ phân giải 640 x 480 pixel đi kèm đèn flash, hỗ trợ cân bằng trắng cơ bản, hẹn giờ, zoom kỹ thuật số và bộ lọc màu tạo hiệu ứng.
Năm 2002 cũng là thời điểm nhiều nhà sản xuất đầu tư mạnh vào tính năng chụp hình trên điện thoại. Nokia ra mắt 7650, điện thoại chụp hình đầu tiên của hãng với cảm biến 0,3 megapixel. Độc đáo không kém, Sony Ericsson T68i (trong hình), Siemens S55 hay Motorola T720i là những điện thoại cho phép gắn thêm phụ kiện để bổ sung camera. Cuối năm 2003, có hơn 80 triệu điện thoại chụp hình đã bán ra trên toàn thế giới.
Ra mắt năm 2004, Nokia 7610 (trong hình) là một biểu tượng khó phai của hãng điện thoại Phần Lan. Ngoài thiết kế độc đáo, ấn tượng hình chiếc lá, Nokia 7610 còn gây chú ý khi trang bị camera 1 triệu điểm ảnh. Trước đó, năm 2003, Casio ra mắt model A5401CA được coi là camera phone đầu tiên sở hữu cảm biến CCD 1 megapixel hay Panasonic P505iS là thiết bị đầu tiên hỗ trợ tự động lấy nét.
Cuộc đua tăng độ phân giải cho camera trên điện thoại bắt đầu nóng lên. Những biểu tượng vào năm 2005 phải kể đến như Sony Ericsson K750i sở hữu cảm biến 2 megapixel, đèn flash kép hay Nokia N90 thiết kế xoay độc đáo có cùng độ phân giải nhưng sở hữu ống kính Carl Zeiss "hàng hiệu". Đột phá hơn cả là model SCH-V770 (trong hình) với camera 7 megapixel, zoom quang học 3x nhưng mẫu điện thoại của Samsung không thật sự phổ biến.
Sony và Nokia là hai thương hiệu nổi bật nhất trong làng camera phone. Năm 2006, Sony Ericsson "phủ đầu" hãng điện thoại Phần Lan bằng model K800i với cảm biến 3,2 megapixel, đèn flash Xenon tích hợp, hỗ trợ tự động lấy nét và ổn định ảnh. N95 (trong hình) là câu trả lời của Nokia sau đó gần một năm. Thiết bị sở hữu camera 5 "chấm", ống kính Carl Zeiss, hỗ trợ quay video 30 khung hình/giây. Có thể nói, Nokia N95 là "ông vua" camera phone năm 2007 bởi iPhone lúc bấy giờ chỉ sở hữu máy ảnh 2 megapixel.
Các nhà sản xuất Hàn Quốc cũng không hề kém cạnh. LG tung ra mẫu Viewty KU990 (trong hình) với cảm biến 5 megapixel, ống kính sản xuất bởi Schneider Kreuznach trong thiết kế như chiếc máy ảnh compact. "Người đồng hương" khác là Samsung phá vỡ giới hạn 5 "chấm" bằng model Innov8 trang bị cảm biến 8 megapixel. Tuy vậy, phần lớn phân khúc camera phone vẫn do Nokia và Sony nắm giữ.
Nokia không tạo đột phá trong cuộc đua tăng "chấm" trên điện thoại mà tập trung cải thiện công nghệ. Model N86 sở hữu cảm biến 8 megapixel cho phép giới hạn khẩu độ. Samsung tiếp tục tạo tiếng vang vào năm 2009 khi trình làng M8910 Pixon12 (trong hình), chiếc điện thoại đầu tiên trang bị cảm biến 12 megapixel với ống góc rộng 28mm và đèn flash Xenon.
Năm 2010, Nokia thể hiện bản lĩnh của hãng điện thoại lớn nhất thế giới thời đó bằng việc ra mắt N8 (trong hình) với cảm biến 12 megapixel. Những công nghệ thời thượng được nhà sản xuất Phần Lan tích hợp cho N8 bao gồm ống kính Carl Zeiss, đèn flash Xenon, cảm biến kích thước 1/1,83 inch, quay video HD 720p. Cuối năm 2010, Sony Ericsson đẩy cuộc đua độ phân giải trên điện thoại lên một nấc mới bằng model S006 trang bị cảm biến 16 "chấm".
Thị trường điện thoại thay đổi mạnh mẽ sau khi iPhone xuất hiện. Các nhà sản xuất tập trung phát triển smartphone với cấu hình mạnh mẽ thay vì tiếp tục chạy đua độ phân giải camera. Năm 2011, LG ra mắt Optimus 3D và HTC trình làng Evo 3D (trong hình), hai mẫu điện thoại sở hữu cảm biến kép 5 megapixel hỗ trợ quay video 3D độc đáo. Mặc dù có nhiều đột phá về công nghệ nhưng thị trường không đón nhận khiến hướng đi của LG và HTC bị bỏ dở.
41 megapixel, con số gây bất ngờ với cả giới công nghệ khi Nokia tích hợp cho một chiếc điện thoại vào năm 2012. Nokia 808 không sở hữu hệ điều hành Android nhiều tính năng hay màn hình lớn, thiết kế siêu mỏng. Tất cả những gì hãng điện thoại Phần Lan hướng tới là một thiết bị với camera thật tốt, cảm biến lớn cho chất lượng chụp hình ấn tượng. Nokia đã làm được điều đó và theo nhiều trang công nghệ, chiếc điện thoại 808 cùng công nghệ Pureview vẫn là tượng đài khó bị đánh đổ trong phân khúc camera phone.
Công nghệ Pureview 41 megapixel được Nokia mang lên mẫu Windows Phone Lumia 1020 dưới một thiết kế thời trang hơn. Trong khi đó Sony ra mắt Xperia Z1 với cảm biến 20 megapixel nhưng vẫn giữ kiểu dáng mỏng nhẹ. Cuộc đua camera trên smartphone cũng ghi nhận những sản phẩm với nhiều khác biệt như HTC One đi ngược xu thế chỉ sở hữu cảm biến 4 megapixel công nghệ Ultrapixel hay dòng Galaxy Zoom là "đứa con lai" giữa máy ảnh và điện thoại. Mặc dù không đột phá nhưng iPhone cũng là thiết bị sở hữu camera chất lượng tốt, thường xuất hiện trong các bài so sánh.