[hot] Anh Thăng Bị Dí!

[size=2]Sẵn sàng cam kết từ năm 2012 sẽ giảm 5-10% số vụ tai nạn, tuy nhiên Bộ trưởng Giao thông Đinh La Thăng ngần ngừ trước chất vấn "bao giờ hết ùn tắc?". Trong không khí nóng tại nghị trường, 3 bộ trưởng Xây dựng, Công an, Kế hoạch Đầu tư đã lên tiếng "trợ giúp" người đồng nhiệm.


[/size]8h40 sáng nay, sau phần báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri, Bộ trưởng Giao thông Vận tải Đinh La Thăng đã đăng đàn Quốc hội.

Là người đầu tiên chất vấn, đại biểu Nguyễn Bá Thuyền bày tỏ sự ngưỡng mộ phong cách làm việc dám nghĩ dám làm của Bộ trưởng Đinh La Thăng. Tuy nhiên với tình hình tai nạn giao thông hiện rất nghiêm trọng, cầu đường làm trước hư sau như hiện nay, đại biểu Thuyền yêu cầu người đứng đầu ngành giao thông cho biết giải pháp đột phá.

Cùng chung bức xúc, đại biểu Nguyễn Thành Tâm chất vấn ông Thăng xung quanh vấn nạn ùn tắc, tai nạn giao thông. Ngoài ra, "công trình đầu tư xây dựng cơ bản làm chậm, hỏng nhanh, trách nhiệm loanh quanh", khi hỏng nhà nước phải bỏ tiền sửa, mất tiền 2 lần. "Vậy Bộ trưởng có giải pháp gì", đại biểu Tâm chất vấn.

Đại biểu liên tục chất vấn Bộ trưởng Thăng. Ảnh: Hoàng Hà.

Lần đầu đăng đàn, Bộ trưởng Thăng tỏ ra khá lúng túng. "Là người trả lời đầu tiên nên tôi có lúng túng, mong các đại biểu, cử tri thông cảm. Coi như một cuộc thi, những bộ trưởng khác là người thi sau sẽ làm tốt hơn", sự thẳng thắn của ông Thăng khiến cả hội trường cười ồ. Đến sáng nay, ông Thăng mới đảm nhận cương vị được 3 tháng 15 ngày.

Ông Thăng trình bày lại những giải pháp chủ yếu được gửi tới đại biểu 2 ngày trước. Theo ông, xử lý, giảm thiểu tai nạn mấu chốt phải đầu tư nâng cao hệ thống hạ tầng cho đồng bộ và hoàn chỉnh. Cần đầu tư đồng bộ đường bộ, đường sắt, đường không và đường biển - đường thủy nội địa. Đây là điểm đột phá trong 10 năm tới.

Đối với "thảm họa" tai nạn, ùn tắc giao thông, Bộ trưởng Thăng cho rằng cần tập trung nâng cao hiệu quả, hiệu lực nhà nước. Thế nhưng, hiện công tác quản lý nhà nước chưa tốt dẫn đến người dân không chấp hành pháp luật như đi lên vỉa hè, lấn làn. Việc duy trì pháp luật không nghiêm như xử lý mũ bảo hiểm thiếu kiên quyết khiến những người từng chấp hành tốt cũng bỏ hay như việc những cán bộ được giao thực thi công vụ không làm tốt, còn để xảy ra mãi lộ….

"Ở đây có vai trò các cấp chính quyền, các bộ ngành. Nếu coi tai nạn giao thông chỉ của ngành giao thông thì không thể giải quyết được. Các địa phương phải coi thực hiện nhiệm vụ này quan trọng như phát triển kinh tế xã hội", ông Thăng nói.

Liên quan tới ùn tắc, đặc biệt tại 2 thành phố lớn, Bộ trưởng Giao thông cho rằng, trách nhiệm chủ trì thuộc chính quyền địa phương. Tuy nhiên, với trách nhiệm quản lý, thời gian qua Bộ Giao thông đã tích cực tham gia cùng với Hà Nội, TP HCM. Dẫn ra đề xuất đổi giờ làm, ông Thăng phản bác ý kiến cho rằng đây là giải pháp chắp vá vì nó nằm trong tổng thể các giải pháp, nếu chờ có đủ giải pháp mới thực hiện thì không bao giờ giải quyết được.

"Nếu chúng ta thực hiện nghiêm thì không thể có nhà cao tầng mọc lên ở nội thành, không thể có nhiều vỉa hè bị mang cho thuê giữ xe. Ùn tắc giao thông thì vai trò chính quyền địa phương, của ngành giao thông vận tải đi đầu, tiếp đến mới là ý thức người dân", ông Thăng nói.

Lấy 2012 là năm "Thiết lập trật tự kỷ cương giao thông trong phạm vi cả nước và chống ùn tắc giao thông ở các thành phố lớn", Bộ trưởng Giao thông tiếp tục nêu các giải pháp chống ùn tắc ở Hà Nội, TP HCM như lòng đường vỉa hè phải dành cho giao thông; xây cầu vượt nhẹ, tăng chế tài xử phạt, nâng cao ý thức người dân; thực hiện phí lệ phí với phương tiện cá nhân.

Tuy nhiên, phần trả lời dài 20 phút của Bộ trưởng Thăng chưa làm các đại biểu thỏa mãn. Bốn đại biểu đăng đàn đợt đầu đều tái chất vấn. "Tôi thông cảm với Bộ trưởng nhưng nếu trả lời lòng vòng thế thì ai cũng làm được. Xin Bộ trưởng nói rõ bao nhiêu năm thì giảm được tai nạn giao thông", đại biểu Nguyễn Bá Quyền nêu lại vấn đề.

Theo Bộ trưởng Thăng, tai nạn, ùn tắc là hệ quả của phát triển kinh tế, xã hội, nhiều nước láng giềng cũng gặp như Thái Lan, Trung Quốc. "Tai nạn giao thông sẽ phải giải quyết, còn bao giờ giảm hết, thì tôi chưa khẳng định được. Mỗi năm sẽ phấn đấu giảm 5-10% và cải thiện giao thông trong cả nước", ông Thăng trả lời.

Đại biểu Nguyễn Thị Khá chất vấn về sự xuống cấp của đường cao tốc TP HCM - Trung Lương. Ảnh:Hoàng Hà.

Đánh giá cao tinh thần của Bộ trưởng song đại biểu Nguyễn Thành Tâm e ngại nếu làm nghiêm việc xử lý cán bộ tiêu cực thì có đủ người để thay thế. Lần lượt đại biểu Nguyễn Thị Khá, Trần Ngọc Vinh cũng nêu lại câu hỏi…

Trả lời chất vấn lần thứ hai của đại biểu Nguyễn Thành Tâm, Bộ trưởng Đinh La Thăng cho biết, với các công trình chậm, hỏng nhanh, thất thoát, trong thời gian tới sẽ tập trung thúc đẩy chuẩn bị dự án có chất lượng và nhanh hơn, lựa chọn ban quản lý, tư vấn, nhà thầu tốt. Đặc biệt, cần công khai minh bạch để dân giám sát, thay thế kịp thời những nhà thầu, tư vấn thiết kết không đảm bảo yêu cầu.

Liên quan tới chất vấn về chất lượng đường cao tốc TP HCM - Trung Lương của đại biểu Nguyễn Thị Khá, Bộ trưởng Thăng thừa nhận đúng là có thực trạng như vậy. "Sáng chủ nhật vừa rồi tôi vào kiểm tra, thấy chất lượng công trình không đảm bảo, nguyên nhân là ban quản lý yếu kém, tư vấn giám sát chưa đạt… nên tôi quyết định đình chỉ giám đốc điều hành, yêu cầu nhà thầu thi công phải chịu trách nhiệm, phải bỏ kinh phí thi công lại từ tháng 12. Nếu đường chưa đạt chất lượng, các nhà thầu phải tiếp tục chịu trách nhiệm bảo hành", ông Thăng nhấn mạnh.

Cho rằng việc xây dựng Quỹ Bảo trì đường bộ là rất chậm, Bộ trưởng Giao thông cho biết, Bộ đang trình phương án để Chính phủ xem xét và quyết định trong thời gian tới. Và phương án được trình chính là cách thu phí bảo trì đường bộ trực tiếp qua thu phí chứ không tính vào giá xăng dầu.

Cũng theo ông Thăng, Bộ sẽ xây các Quỹ Bảo trì đường sắt, đường sông, đường biển… cùng với việc nâng cao chất lượng, bảo dưỡng, sửa chữa, bán, khoán, xã hội hóa việc duy tu bảo dưỡng đường bộ cho địa phương và tư nhân quản lý nhằm nâng cao chất lượng, giảm thất thoát. "Một đồng bỏ ra duy tu bảo dưỡng sẽ đỡ được 4-5 đồng để xây mới", người đứng đầu ngành giao thông chia sẻ với đại biểu Phùng Văn Bình.

Trước chất vấn của đại biểu Trương Văn Vở về việc vận chuyển bô xít sẽ phá nát giao thông khu vực, ông Thăng cho hay, bô xít chưa có nên chưa vận chuyển và đường 20 cho phép tải trọng bao nhiêu thì vận chuyển bấy nhiêu chứ không có chuyện nhà đầu tư có phương tiện gì thì vận chuyển theo phương tiện đó. Do vậy, thời gian đầu, sẽ chỉ cho phép vận chuyển từ 25 tấn trở xuống.

Trước thực trạng nhu cầu xây dựng cao trong khi tiến độ thi công ì ạch, đại biểu Trần Du Lịch đề nghị Bộ trưởng Thăng đưa ra giải pháp chấn chỉnh tình trạng thi công hiện nay để người dân tin tưởng. Và ông cũng đặt câu hỏi: "Đường sắt khổ một mét xây từ thời Pháp. Cử tri đề nghị xây dựng đường sắt khổ 1.435 mm, đặt mục tiêu năm 2025 nối đôi bờ đất nước. Xin bộ trưởng cho biết đồng tình hay không?".

Đại biểu Bùi Thị An chất vấn, tình trạng đường kém chất lượng hiện nay là do công nghệ hay do thất thoát, nếu thất thoát thì bao nhiêu phần trăm, trách nhiệm thuộc về ai? Và Bộ Giao thông có quy định tuổi thọ công trình, cũng như có hay không việc bán thầu vì đây là vấn đề cốt lõi quyết định chất lượng công trình?

Lo lắng trước tình trạng tai nạn giao thông nghiêm trọng, trong đó 75% do người điều khiển, đại biểu Nguyễn Thanh Hải đổ lỗi cho các trung tâm đào tạo lái xe và đặt câu hỏi: "Với cương vị bộ trưởng, mức độ quan tâm của bộ trưởng tới vấn đề này như thế nào? Có tính tới việc giải thể các trung tâm kém chất lượng?".

Bộ trưởng Thăng cho hay, trong những năm tới, vốn đầu tư cho hạ tầng giao thông lên tới hơn 70 tỷ USD nên không thể trông chờ ngân sách nhà nước mà phải đi vay. Do vậy, phải có giải pháp đột phá về quy hoạch, đầu tư giao thông theo cách tập trung, dứt điểm, hướng vào mục tiêu năm 2020 Việt Nam thành nước công nghiệp.

Bộ trưởng Đinh La Thăng trả lời chất vấn sáng nay. Ảnh: Hoàng Hà.

"Không phải có bao nhiêu đầu tư bấy nhiêu thành chắp vá. Trước hết phải nâng cao chất lượng dự báo, quy hoạch giao thông, phải gắn chặt quy hoạch đô thị và quy hoạch giao thông ở các đô thị lớn", Bộ trưởng Thăng nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, người đứng đầu ngành giao thông cũng đề nghị phải có đột phá về cơ chế giải phóng mặt bằng bởi hiện các công trình giao thông chậm 3-5 năm do không có mặt bằng thi công. Muốn làm được điều này, theo ông Thăng, phải sửa Luật đấu thầu vì quy đinh hiện hành khiến không chọn được nhà thầu có năng lực thi công và khả năng tài chính.

Đồng tình với cách đặt vấn đề của đại biểu Trần Du lịch về việc mở rộng đường sắt, Bộ trưởng Đinh La Thăng cho hay, đây là vấn đề hết sức lớn cần nghiên cứu thận trọng, bài bản. Trong 10 năm tới sẽ đầu tư vào hệ thống đường sắt hiện nay để nâng tốc độ chạy tàu lên 120 km một giờ. Còn việc mở rộng đường sắt khổ 1.435 mm, ông Thăng chia sẻ, sau khi JICA báo cáo lại phương án vào quý 2/2012, Chính phủ sẽ báo cáo Quốc hội xem xét.

Trả lời đại biểu Bùi Thị An, Bộ trưởng Thăng khẳng định sẽ thay thế các nhà thầu không đảm bảo chất lượng, nâng cao chất lượng, kéo dài tuổi thọ công trình. Tuy nhiên hiện Việt Nam không có dự báo tuổi thọ. Với chất vấn của đại biểu Thanh Hải, ông Thăng khẳng định kiên quyết xử lý ở mức cao với lái xe sử dụng rượu bia, đặc biệt tham khảo các nước các chế tài xử lý như phạt tù ít nhất 15 ngày với lái xe say rượu như Trung Quốc…

Đối với các trung tâm đào tạo, sát hạch, sắp tới Bộ sẽ kiểm tra, thanh tra thường xuyên. "Nếu trung tâm sát hạch vi phạm 3-4 lần thì phải ngừng, nếu nghiêm trọng thì giải tán", ông Thăng nói và cho rằng phương tiện giao thông không đảm bảo mà tham gia giao thông là trách nhiệm của Bộ. Sắp tới, nếu phát hiện vi phạm, Bộ sẽ kiên quyết cách chức, đuổi việc người quản lý.

"Không thể chấp nhận vì lợi ích của một người, nhóm người mà gây rủi ro, tai nạn cho nhiều người khác. Bộ sẽ công khai, minh bạch việc đăng kiểm", ông Thăng khẳng định.

Tham gia báo cáo giải trình cùng Bộ trưởng Giao thông là các bộ trưởng Xây dựng, Công an và Kế hoạch Đầu tư. Nhìn từ góc độ quy hoạch tổng thể, Bộ trưởng Xây dựng Trịnh Đình Dũng cho rằng, nguyên nhân đầu tiên, cốt lõi khiến giao thông ùn tắc là tỷ đất dành cho giao thông ở Hà Nội và TP HCM quá thấp, chỉ khoảng 8%, trong khi tiêu chuẩn 22-24%; đất dành cho giao thông tĩnh dưới 1% trong khi tiêu chuẩn là 3-5%.

Bên cạnh đó là việc thiếu kiểm soát dân số cơ học ở đô thị lõi, xu hướng tập trung hóa hiện nay, ở Hà Nội lên tới 25.000-36.000 người mỗi km2 trong khi các thành phố nổi tiếng mật độ cao như Singapore, Hong Kong cũng chỉ 6.500 người… Tổ chức mạng lưới giao thông rất bất cập, các tuyến Bắc - Nam, Tây - Đông đều qua Hà Nội. Các đường xuyên tâm, chậm đầu tư, thiếu giao thông ngầm, trên cao. Các đô thị mới thiếu hạ tầng kỹ thuật, thiếu trường học, bệnh viện… dẫn đến giao thong con lắc, ắc tách, người từ nơi này sang đô thị khác.

Theo Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng, vừa qua, Hà Nội và TP HCM đã mạnh dạn thực hiện các giải pháp ngắn hạn như phân luồng, phân làn, quản lý kiểm soát, nếu không thì còn ùn tắc nhiều. "Dự báo, những năm tới tình hình ùn tắc cải thiện không nhiều do tăng phương tiện cá nhân, thiếu vốn đầu tư hạ tầng", ông Dũng nói.

Đồng tình với giải pháp của của Bộ Giao thông, với lĩnh vực quản lý Bộ Xây dựng cho rằng cần quản lý chặt chẽ xây nhà cao tầng ở trung tâm Hà Nội, TP HCM để 10 năm nữa cơ bản giải quyết ùn tắc, 15 năm nữa triệt để. Về tổng thể, định hướng quy hoạch đô thị quốc gia đến 2025 là theo hướng phát triển hài hòa với các vùng miền, không để vùng nào thiếu vắng đô thị, cân đối, tránh tập trung, giảm áp lực về đô thị trung tâm; điều chỉnh quy hoạch vùng thủ đô, vùng TP HCM, tập trung hệ thống giao thông liên vùng, đô thị đối trọng; tránh giao thông cắt qua các thành phố lớn như hiện nay…

Trong khi đó, với quan điểm của ngành công an, Bộ trưởng Trần Đại Quang nhấn mạnh đến việc thực thi pháp luật giao thông; hạ tầng xuống cấp trong hoàn cảnh phương tiện giao thông tăng nhanh. Ngoài ra, ông Quang cho rằng, ý thức người tham gia giao thông, một trong các yếu tố liên quan trực tiếp thì 80% số vụ do người điều khiển gây ra.

"Ùn tắc có nhiều nguyên nhân nhưng trong đó có nguyên nhân khi xảy ra tai nạn thì tắc nghẽn ngay. Thống kê cho thấy 44% số vụ ùn tắc là do tai nạn giao thông gây ra. Nhiều tuyến quốc lộ độc đạo nên khi có sự cố tai nạn dẫn đến ùn tắc; người dân khi xảy ra ùn ứ lại chen lấn, đi lên vỉa hè khiến tình trạng ùn tắc càng nặng", ông Quang nói.

Người đứng đầu ngành Công an góp ý thêm các giải pháp khá chi tiết như quản lý lái xe sau khi cấp bằng; đạo đức người lái xe; tăng cường tổ chức giao thông, hạ tầng giao thông; xử lý các điểm đen hiện nay; xóa bỏ đường ngang trái phép, tăng người tại các đường ngang có nguy cơ cao; tập trung xử lý các hành vi vi phạm…

Đặc biệt, ông Quang đề nghị tiếp tục nâng mức phạt cao hơn để đủ sức răn đe; bổ sung hình phạt ví dụ tịch thu xe với đua xe, tạm giữ phương tiện. "Hiện chúng ta phạt tiền không giữ phương tiện nên chưa đảm bảo đủ mạnh, đủ sức răn đe. Ngoài ra, cần buộc trách nhiệm của chủ phương tiện chứ không chỉ phạt lái xe", ông Quang nói.

Vị Bộ trưởng Công an còn nêu một kiến nghị khá đặc biệt như yêu cầu người điều khiển xe máy phải "đặt cọc" mới được đi; bỏ nộp phạt tại kho bạc vì gây phiền hà cho người tham gia giao thông thay vào đó tăng phạt chỗ…

Đánh giá phần hỏi và trả lời của Bộ trưởng Thăng và các đại biểu là "rõ ràng, đi thẳng vấn đề", Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho biết, chỉ trong sáng nay có tới 24 đại biểu đặt câu hỏi, trong đó 4 người tái chất vấn. Các câu hỏi đặt ra đúng trọng tâm vấn đề. "Tai nạn giao thông trong phạm vi cả nước đang điễn ra rất nghiêm trọng, có người gọi là thảm họa, người gọi là quốc nạn. Trong điều kiện nguồn lực hạn chế, cần giải phóng tư duy, giải quyết điểm nghẽn về cơ sở hạ tầng giao thông nói chung, hạ tầng phải đi trước một bước", ông Nguyễn Sinh Hùng tổng kết.

Cũng theo Chủ tịch Quốc hội, qua chất vấn cho thấy cần làm tốt hơn nữa công tác quy hoạch, công tác quản lý nhà nước. "Tán thành lấy năm 2012 theo đề nghị của Bộ trưởng Giao thông làm năm thiết lập lại kỷ cương ngành giao thông nói chung, giảm 5-10% tai nạn giao thông mỗi năm", Chủ tịch Quốc hội chốt lại phiên chất vấn.

Chiều cùng ngày, sau phần đăng đàn của Bộ trưởng Đinh La Thăng, Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát sẽ giải trình việc thực hiện chính sách đầu tư cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn; giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai, lũ lụt; giữ diện tích trồng lúa 3,8 triệu ha.

Ngày 24-25/11, Bộ trưởng GD&ĐT Phạm Vũ Luận, Bộ trưởng Tài chính Vương Đình Huệ, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Bình và Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sẽ tiếp tục đăng đàn trả lời chất vấn của đại biểu.