Bệnh vĩ cuồng rất tai hại

"Bệnh vĩ cuồng rất tai hại (nhất là với một nước còn nghèo và còn bị dòm ngó) vốn có trong xã hội ta đã lâu nhưng mấy năm nay nó ngang nhiên, vênh váo hãnh tiến. Nào là “tầm nhìn”, nào là “bứt phá”, “đón đầu”, nào chỉ tiêu “trăm phần trăm Tiến sĩ”, nào mở rộng Hà Nội với quy mô khổng lồ, nào là “chỉ số IQ cao”…toàn chuyện vĩ đại."

Vậy bệnh vĩ cuồng bắt nguồn từ đâu?

Xin mạnh dạn nêu mấy nguyên nhân:

1/ Về gốc rễ, ta xuất phát từ một lý thuyết ảo tưởng vốn đã rất “hoành tráng” vĩ cuồng, tự do cao ngạo, muốn cải tạo toàn bộ thế giới đang có, muốn “đoạn tuyệt một cách triệt để nhất” với truyền thống, muốn “đào mồ chôn”, muốn thiết lập quốc tế nọ quốc tế kia… Nói khác đi là phải làm những điều vĩ đại hơn hẳn nền văn minh tự nhiên (mà ta gọi là chủ nghĩa Tư bản), trong khi nền văn minh mà ta muốn vượt ấy ngày nay đã quá vĩ đại rồi. Vì vậy mà về lý thuyết và tuyên truyền cứ phải đại ngôn, đại ngôn mãi, không rút được.

2/ Về tâm lý, những người bị lạc hậu, bé nhỏ, thua kém… thường bị mặc cảm nên khát khao những chuyện phi thường, viển vông, muốn đứng thứ nhất, không coi ai ra gì… để khỏa lấp thực trạng đã thua kém, đang thua kém của mình. Khốn nỗi càng nói IQ cao càng bộc lộ IQ thấp, càng kiên quyết khẳng định càng bộc lộ sự lúng túng thiếu tự tin, càng đề cao Tiến sĩ càng bộc lộ hình hài tiến sĩ giấy mà thôi, nên càng phải màu mè cho sang. Càng khẳng định “tầm nhìn” để khỏa lấp tầm nhìn thiển cận trước đây thì càng bộc lộ thứ viễn kiến AQ.

3/ Về tâm lý “tư duy nhiệm kỳ” muốn mình phải để lại cho đời một cái gì to lớn gắn với tên tuổi của mình, dòng họ mình, nhiệm kỳ của mình.

4/ Về khát khao vật chất, cần làm những dự án to để có “miếng ăn” to. Riêng kiểu “Vĩ cuồng” này thì có tính toán, có kế hoạch hẳn hoi nên không thể coi là “bệnh” được nữa mà là một hành vi đã đi vào ý thức.

5/ Cũng không loại trừ một nguyên nhân nữa. Những kẻ đã quá giàu mà tiền không từ mồ hôi nước mắt, quyền và tiền do cướp mà có, thì rửng mỡ, chơi sang, lộng hành, “chơi” quyền và tiền hết cỡ cho thỏa.

Những cán bộ còn một chút gì là công bộc của dân, do dân, vì dân, vì những học sinh vượt sông Poko đi học bằng dây thép, vì những em bé còn đói khát, vì những em bé phải đi hầu hạ để bị tra tấn như thời Trung cổ, vì những ngư dân còn bị kẻ “4 tốt” hãm hại… tất nhiên hôm nay không sa vào những dự án vĩ cuồng như thế làm gì.

Kẻ thù của ta đang là bệnh Vĩ cuồng, là mẹo Vĩ cuồng. Tôi xin phác sơ sơ mấy nguyên nhân ngắn gọn như vậy nhân lúc chia vui.

Hà Sĩ Phu viết

Bệnh vĩ cuồng rất tai hại

Chủ đề cùng mục

Mới nhất