Trận chiến của các hệ điều hành năm 2008

Hiện nay tất cả các hệ điều hành (HĐH) lớn đều sử dụng chip Intel và đã rất phát triển để đáp ứng nhu cầu người dùng. Cuộc chiến của các HĐH đang rất hấp dẫn. Tuy nhiên, các HĐH vẫn có rất nhiều điểm khác nhau, người dùng đang đứng trước khá nhiều lựa chọn. Chúng ta hãy thử so sánh các HĐH phổ biển hiện nay:Mac “Leopard” (OS 10.5.1), Windows XP SP2, Windows Vista (pre-Service Pack 1), và Ubuntu 7.10 Gutsy Gibbon (Linux), về 8 tiêu chuẩn để dự đoán xem HĐH nào đang giành ưu thế trong trận chiến ác liệt này.


1. Giá cảVới Ubuntu là HĐH mã nguồn mở, nghĩa là miễn phí hoàn toàn. Chỉ có một vài bản Linux là bản thương mại, do có dịch vụ đi kèm của nhà phân phối.
Giá phiên bản hiện tại của Mac Leopard là 129 USD, người dùng sẽ phải trả tiền hằng năm để có được những bản nâng cấp. Với Windows thì có thể làm bạn đắn đo: Vista Home Basic giá 199 USD. Còn các phiên bản Vista khác (Premium, Ultimate, Business, và Enterprise) giá quá cao: khoảng 399,95 USD. Thậm chí Windows XP Home bản đầy đủ mà cũng có giá 199 USD. Tuy nhiên cũng có ít người thực sự mua Windows, hoặc chỉ mua bản OEM với giá trẻ hơn bản đầy đủ.
Lợi thế phần này thuộc vế: Ubuntu.
2. Cài đặt
Hiện nay, một HĐH là đủ thỏa mãn yêu cầu của người dùng. Nếu cài mới thì Win XP mất khoảng 1 giờ, Vista thì nhanh hơn, mặc dầu nó chiếm nhiều đĩa cứng hơn. Vista quản lý tài nguyên tốt hơn, tuy nhiên yêu cầu về cấu hình tối thiểu của hệ thống cũng cao hơn.
Việc cài đặt Ubuntu thì khá dễ dàng theo giao diện đồ họa tương tự như Windows. Ngoài ra Ubuntu còn có thể được dùng thử bằng cách khởi động bằng CD mà không cần cài đặt. Hơn thế, Ubuntu còn có thể cài sau Windows và cho phép chọn lựa HĐH nào khởi động. Cài đặt Mac OS thì quá dễ dàng cho người dùng phổ thông.
Lợi thế phần này thuộc về: Mac OS 10.5.1.
3. Giao diện người dùng Giao diện người dùng là một tiêu chuẩn quan trọng của 1 HĐH, thể hiện cách tương tác với người dùng và điều khiển máy tính. Về tiêu chuẩn giao diện thân thiện thì hầu hết người dùng đều đồng tình vớiMac OS, mặc dầu giá phần cứng Mac khá cao. Giao diện của Vista thì không khác nhiều so với XP, nhưng cũng đủ để nhận thấy sự khác nhau giữa chúng, ví dụ như giao diện Aero và các hiệu ứng làm trong các cửa sổ.
Còn Ubuntu? Giao diện mặc định GNOME rất gọn gàng, dễ dàng cho người đã quen với Windows sử dụng. GNOME được xem là lai giữa Mac và Windows. Tuy nhiên, đối với một số tác vụ thì Ubuntu bắt buộc phải sử dụng những câu lệnh ở các Terminal, giống như DOS command, nên khó khăn cho người dùng phổ thông.
Lợi thế phần này thuộc về: Mac OS 10.5.1.
4. Gói phần mềm đi kèm Các HĐH đề ghi điểm cao ở phần này, nhưng mà lý do thì khác nhau. Apple có iLife để quản lý về hình ảnh, âm thanh, video. Để có thể làm việc, bạn phải mua trực tiếp từ Apple bản iWork (79 USD) hoặc Microsoft Office forMac (399,95 USD).
Ubuntu thì có khá đầy đủ các tiện ích: OpenOffice, Firefox, GIMP… Tuy nhiên cũng chẳng có ai cấm Microsoft và Apple tích hợp các phần mềm miễn phí nói trên.
Windows Vista không thiếu các phần mềm đi kèm, tuy nhiên cũng có vài phần mềm ít được dùng, như là Windows Mail, hay Movie Maker, Vista Calenda… Vista là HĐH đầu tiên có kèm theo trình chống virus, malware là Windows Defender. Số lượng phần mềm kèm theo XP thì ít hơn, vì XP ra đời năm 2001.
Ưu thế phần này lại thuộc về: Mac OS 10.5.1.
5. Hỗ trợ các phần mềm của hãng thứ ba
Thị trường phần mềm của Linux là phần mềm của hãng thứ ba, và phần lớn những phần mềm miễn phí tốt nhất đều được cài đặt lúc cài HĐH.Ubuntu quản lý và cài đặt thêm phần mềm bằng cách dùng chương trình Package Managers, rất tiện lợi.
Tuy nhiên công bằng mà nói, nhiều phần mềm miễn phí của Ubuntu ít phổ biến hơn các phần mềm chạy trên Windows. Điều này cũng là một trong các yếu tố quan trọng để người dùng chọn Windows. So với Vista thì XP có khả năng tương thích tốt hơn, khá nhiều chương trình chỉ chạy được ở XP mà không thể chạy trên nền Vista. 78% phần mềm mạng hiện nay chạy trên HĐH Windows XP. Một điểm mạnh nữa của Windows chính là Microsoft Office, bộ Office được dùng nhiều nhất.
Về phần Mac thì những năm gần đây các phần mềm cũng khá nhiều. Có thể nói, nếu Mac không có phần mềm X nào đó, thì rất có thể bạn không cần đến nó.
Về phần game, thì ưu thế tuyệt đối thuộc về Windows.
Ưu thế phần này thuộc về: Windows XP.
6. Các chương trình điều khiển thiết bị Sự phổ bỉến của Windows là nguyên nhân của việc rất nhiều nhà sản xuất chế tạo thiết bị của mình và viết các driver chạy trên Windows, đặc biệt là các nhà sản xuất điện đi động, PDA, và công cụ nghe nhạc cầm tay. Windows XP có nhiều driver hơn Vista.
Trong khi đó, Mac là một hệ thống khép kín hơn, và nhà các sản xuất phần cứng chỉ viết driver cho những phần cứng chỉ hoạt động trên Mac mà thôi. Thậm chỉ còn rất khó để tìm ra các driver cho các thiết bị dùng cổng USB. Tuy nhiên, với các dòng máy in và máy quét thì Mac có khá nhiều driver.
Ubuntu đã có nhiều driver so với những bản Linux cũ, nhưng số lượng hiện tại khó đuổi kịp Windows và Mac.
Ưu thế phần này thuộc về: Windows XP.
7. Mạng Tất nhiên về mạng không một HĐH nào gọi là hoàn hảo, nhưng có vẻ như kinh nghiệm một lần nữa đã chiến thắng. Windows XP phải mất 6 năm để khẳng định khả năng hỗ trợ tốt về mạng, kể cả chuẩn UPnP. Vista thậm chí còn tốt hơn, nhất là về lĩnh vực mạng không dây. Tương tự, bản mới nhất của Apple cũng hỗ trợ tốt các loại mạng khác nhau, sử dụng cũng tương đối đơn giản.
Ubuntu thiếu một số lượng lớn driver mã nguồn mở cho các thiết bị mạng. Nếu bạn cài đặt Linux mà mong rằng card Wi-Fi của mình có driver thì khá mong manh. Tuy nhiên nếu có thì driver này sẽ hoạt động rất tốt, nếu không thì bạn phải tự tìm kiếm trên mạng. Đây là một trong những điểm yếu, đòi hỏi quá nhiều ở người dùng cuối.
Ưu thế phần này thuộc về: Windows XP.
8. Bảo mật Phải chăng Mac OS và Ubuntu an toàn hơn Windows? Không hẳn là vậy. Linux và Mac cũng có nhiều lỗi, tuy nhiên, thực tế là các lỗi của Windows được “khai thác” nhiều hơn. Đó cũng là lý do khiến Windows phải tích hợp thêm Windows Defender, đồng thời thông báo nếu không có chương trình diệt virus nào được cài đặt. Tất nhiên cũng có những chương trình bảo vệ cho Mac và Linux, nhưng mà hầu như không cần thiết phải sử dụng nó. Và tất nhiên, hiện nay HĐH giúp bạn an toàn là Mac OS và Linux.
Dự báo HĐH chiến thắng: Mac OS 10.5.1 (Leopard). Mặc dầu vẫn còn vài điều chưa hoàn thiện, nhưng Mac OS 10.5.1 là HĐH khá an toàn, dễ cài đặt và dễ sử dụng. Nếu có đủ điều kiện kinh tế, bạn có thể lựa chọn nó. Tuy nhiên, nếu bạn đã quen với một trong số HĐH trên, thì bạn hoàn toàn có thể yên tâm và tiếp tục sử dụng, không cần thiết phải thay đổi. Bạn có thể dùng thử nếu việc đó nằm trong khả năng của bạn.
Đây là một số gợi ý cho bạn khi chọn HĐH phù hợp với công việc của bạn:

[*]Windows: nếu bạn muốn chơi game, làm việc văn phòng, hoặc chụp ảnh và chỉnh sủa ảnh.
[*]Mac OS: nếu bạn là nhà làm phim, hoặc là nghệ sĩ, nhạc sĩ.
[*]Ubuntu: nếu bạn muốn làm việc liên quan tới kỹ thuật, hoặc hỗ trợ cho phong trào mã nguồn mở.

Sau đây là bảng điểm tổng kết toàn bộ quá trình so sánh:
Bảng so sánh các Hệ Điều Hành.

Thân Quang Minh (theo PCMag)