Tìm hiểu tâm sinh lý tuổi teen

[size=1]Vị thành niên là nhóm các em trong lứa tuổi 10-19, đây là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ con thành người trưởng thành.[/size] Ở lứa tuổi này, các em trải qua giai đoạn dậy thì. Ở nam, dậy thì bao gồm những dấu hiệu: Tinh hoàn bắt đầu to lên, sẽ kéo theo sự dài và to lên của dương vật, thân hình cao lên nhanh chóng, thanh quản mở rộng, vỡ tiếng. Phát triển của các cơ bắp ở ngực, vai, đùi. Em trai bắt đầu có hình dáng đặc trưng của nam giới.Giai đoạn dậy thì ở con trai được đánh dấu bằng sự xuất tinh (mộng tinh hoặc giấc mơ “ướt”). Tinh hoàn phát triển, sinh ra tinh trùng và tiết ra nội tiết tố nam là testosterone.

Ở nữ, dậy thì biểu hiện bằng những dấu hiệu như tuyến vú và lông mu phát triển. Tử cung lớn và dày hơn, xương hông to ra, xuất hiện kinh nguyệt lần đầu. Buồng trứng phát triển, hàng tháng có một trứng rụng và tiết ra nội tiết tố nữ là estrogen và progesterone.

Lứa tuổi vị thành niên có những thay đổi về mặt tâm lý. Các em muốn được đối xử như người lớn, muốn thoát ra khỏi sự “ràng buộc” của cha mẹ, muốn được độc lập trong suy nghĩ và hành động, muốn thử sức mình và khám phá những cái mới để tự khẳng định mình. Các em có ý thức về cơ thể và giới của mình. Lứa tuổi vị thành niên có những hành vi nguy cơ: dễ rung động trước người bạn khác giới, có nhu cầu thử nghiệm, khám phá, khó kiềm chế; hay thay đổi tình cảm, đòi thỏa mãn thường xuyên, ngay lập tức.

Hai vấn đề lớn ở vị thành niên – thanh niên là có thai ngoài ý muốn và nguy cơ mắc các bệnh lây qua đường tình dục trong đó có HIV/AIDS.

Mỗi năm có hơn 1 triệu trường hợp phá thai tại Việt Nam, trong đó có tỷ lệ không nhỏ các trường hợp phá thai ở vị thành niên. Lý do chính là do sự thiếu hiểu biết về sức khoẻ sinh sản nên không sử dụng biện pháp tránh thai, hoặc có sử dụng nhưng không đúng cách. Theo các khảo sát có đến 20% số trường hợp sử dụng các biện pháp tránh thai có hiệu quả thấp như xuất tinh ngoài âm đạo, tránh thai theo vòng kinh. Nhiều trường hợp các em lứa tuổi vị thành niên, thanh niên xem phá thai như là một biện pháp tránh thai. Do các bạn trẻ chưa lập gia đình ít có sự chuẩn bị cho những lần quan hệ tình dục đầu tiên, nên có thai ngoài ý muốn rất dễ xảy ra.

Khi đã có quan hệ tình dục với nhau, các bạn trẻ cần sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại như bao cao su. Đây là biện pháp tránh thai có tác dụng bảo vệ kép, ngoài tác dụng tránh thai hiệu quả còn giúp phòng tránh nhiễm các bệnh lây qua đường tình dục trong đó có HIV/AIDS.

Trong trường hợp “trót dại” có quan hệ tình dục mà không bảo vệ tránh thai, thì có thể sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp. Thuốc tránh thai khẩn cấp Genestron (chứa levonorgestrel 0,75mg; hộp 1 vỉ 2 viên) đã có mặt ở thị thường Việt Nam mấy năm nay, hiệu quả và độ an toàn của thuốc đã được chứng minh. Ngoài việc mua đúng thuốc, cần sử dụng đúng cách. Bạn gái có thể chọn một trong 2 cách: uống 1 lần duy nhất 2 viên sau khi quan hệ hoặc uống 1 viên và cách 12 giờ sau uống thêm 1 viên nữa. Cả 2 cách cần uống càng sớm càng tốt trong vòng 72 giờ đầu sau khi quan hệ. Uống càng sớm hiệu quả càng cao.