Nhức nhối những cái chết 'lãng xẹt'

Với những lý do không đâu vào đâu, nhưng với sự tự ti và lòng tự ái cao, cộng với sự xúc tác của rượu, nhiều người đồng bào dân tộc H’rê ở huyện An lão (Bình Định) đã tự tìm đến cái chết một cách đáng tiếc.

An Lão là huyện miền núi phía Bắc tỉnh Bình Định, giáp với huyện Ba Tơ (Quảng Ngãi) và An Khê (Gia Lai). Cách QL1A gần 30km, bốn phía được bao bọc bởi nhiều dãy núi nên nơi này còn được gọi là thung lũng An Lão. Người dân tộc H're ở An Lão, sống tập trung thành làng trong những thung lũng, làm nương rẫy, đều cùng chung họ Đinh. Họ thẳng thắn, bộc trực nhưng cũng rất tự ti, tự ái cao, trình độ dân trí vẫn còn thấp.

Người H'rê ở An Lão sống tập trung trong những thung lũng.

Người H'rê ở An Lão sống tập trung trong những thung lũng Người H're vốn tín ngưỡng thần linh, tin vào cuộc sống của thế giới bên kia gọi là “làng ma”, linh hồn người chết sẽ hóa thành ma và sống ở đó. Câu chuyện được đồn thổi rằng, mọi sinh hoạt của người chết ở thế giới mới rất nhẹ nhàng, diễn ra giống như làng người sống nhưng lấy đêm làm ngày, cỏ là lúa… Những câu chuyện như thế cứ lan truyền cho đến khi nạn tự tử trong tộc người này tăng dần, khiến chính quyền địa phương phải vào cuộc.

Theo thống kê của Công an huyện An Lão, trong vòng 10 năm trở lại đây, ở địa phương đã có đến gần 150 vụ tự tử, tự sát, trong đó, chỉ có số ít nạn nhân may mắn được cứu sống. 9 tháng đầu năm nay, An Lão đã có đến 7 vụ tự tử, bằng số vụ của cả năm 2010.

Vụ tự tử xảy ra gần đây nhất tại huyện An Lão là vào ngày 25/9. Chỉ vì cho rằng chồng lạnh nhạt, hờ hững với mình, mà chị Hạnh (SN 1980, ở thôn Hưng Nhượng, xã An Hòa) đã thắt cổ tự tử, bỏ lại 3 đứa con thơ nheo nhóc. Trước đó, vào đầu tháng 7, cũng chỉ vì mâu thuẫn chuyện vặt vãnh trong gia đình, nhưng Đinh Văn Gim (19 tuổi, ở thôn 4, xã An Hưng) đã uống thuốc cỏ để tìm đến cái chết.

Tuy được Nhà nước quan tâm đầu tư xây dựng điện đường trường trạm nhưng nhìn chung dân trí của đồng bào dân tộc H'rê ở An Lão vẫn còn thấp.

Tuy được Nhà nước quan tâm đầu tư xây dựng điện đường trường trạm nhưng nhìn chung dân trí của đồng bào dân tộc H'rê ở An Lão vẫn còn thấp Trong khi vấn nạn tự tử ở An Lão chưa được kiềm chế thì nguyên nhân dẫn đến những cái chết tức tưởi này, có vẻ ngày càng đơn giản, thậm chí hết sức “lãng xẹt”. Chẳng hạn, có em học sinh thấy bạn bè có xe máy “vi vu”, về nhà nằng nặc đòi cha mẹ mua, nhưng do hoàn cảnh quá khó khăn, cha mẹ chưa mua được xe thì em đã buồn lòng, vào rừng thắt cổ tự tử.

2Hay trường hợp Đinh Văn Dốp (22 tuổi, ở xã An Dũng), chỉ vì giận vợ không làm thịt gà để tiếp bạn nhậu, anh chồng trẻ đã tự kết liễu đời mình bằng một chai thuốc trừ sâu.

Từ lâu, nạn tự tử ở thung lũng An Lão đã không còn là chuyện riêng của mỗi cá nhân mà trở thành vấn nạn của xã hội. Trước đây, tự tử chỉ xảy ra với những người dân ít học, dân trí thấp, còn nay, theo số liệu thống kê, không ít cán bộ, đảng viên ở địa phương cũng đã tìm đến cái chết để giải tỏa tâm lý.

Góc vườn, nơi anh Hùng đã treo cổ tự tử.

Góc vườn, nơi anh Hùng đã treo cổ tự tửDù đã xảy ra cách đây 2 năm, nhưng mỗi khi đề cập đến nạn tự tử ở An Lão, người dân nơi đây lại nhắc đến cái chết khó hiểu của anh Đinh Văn Hùng, Phó bí thư xã An Quang. Ông Đinh Văn Nháo, nguyên Phó công an huyện, cha ruột anh Hùng kể lại, tối đó sau khi phụ giúp gia đình nhà vợ chuẩn bị đám cưới cô em vào sáng hôm sau, Hùng trở về nhà.

"Trước khi đi ngủ, nó bảo vợ con vào ngủ cùng nhưng cả hai vẫn tiếp tục ngồi xem tivi. Thế là nó bỏ vào buồng ngủ một mình, nhưng không hiểu vì lý do gì, sau đó, nó lại lặng lẽ đi ra vườn thắt cổ tự tử. Đến khuya, không thấy nó đâu, vợ nó đi tìm thì phát hiện nó đã treo cổ ngoài vườn chết tự bao giờ", ông Nháo sụt sùi kể lại cái chết bất ngờ của con trai.

Hay như trường hợp anh dân quân xã An Nghĩa Đinh Văn Hưng (26 tuổi). Hưng là người bắn súng rất giỏi, thế nhưng trong hội thao quân sự địa phương, do không hoàn thành bài thi bắn súng trúng mục tiêu bị bạn bè trêu chọc… anh đã lầm lũi vào rừng thắt cổ chết.

Còn anh Đinh Văn Cư (22 tuổi), là công an viên xã An Hưng, cũng uống cạn một chai thuốc sâu vì không trấn áp được một đối tượng càn quấy ở địa phương.

Ông Niễu, một cán bộ xã kể về cái chết đau lòng của vợ mình.

Ông Niễu, một cán bộ xã kể về cái chết đau lòng của vợ mìnhCho đến nay, ông Đinh Văn Niễu (70 tuổi, ở xã An Quang), vẫn chưa hết đau lòng khi nhắc đến cái chết đột ngột của vợ mình, bà Đinh Thị Nghiêm, nguyên là du kích xã.

Năm 2009, ông Niễu đang làm Chủ tịch MTTQ xã, con trai ông làm Chủ tịch xã, bà Nghiêm vợ ông, chỉ vì đau cái chân, trong một lần đến bệnh viện khám bệnh, nghe một phụ nữ nói bệnh này chữa không khỏi thế là bà đã về nhà treo cổ tự tử.

Qua những lần tiếp xúc với đồng bào dân tộc H’rê ở An Lão, có thể thấy họ sống rất khép kín, ít biểu lộ cảm xúc, nhất là những sự việc có tính tế nhị trong sinh hoạt gia đình. Khi những tâm tư không được cởi mở, chia sẻ và đến lúc không giải quyết được mâu thuẫn trong nội bộ gia đình thì họ tìm đến cái chết.

Theo thượng tá Nguyễn Duy Ánh, Phó trưởng Công an huyện An Lão, một trong những nguyên nhân dẫn tới nạn tự tử ở đây hiện nay là do trình độ dân trí thấp, quan niệm sống còn lạc hậu của đồng bào thường lồng vào những câu chuyện mê tín, dễ dẫn đến hành vi tự sát, xem cái chết là chuyện bình thường.

Cũng theo ông Ánh, các vụ tự tử trong thời gian qua đều xuất phát từ những lý do hết sức đơn giản, đa phần là do mâu thuẫn, xung khắc rất bình thường, trong quan hệ gia đình, láng giềng, bè bạn, đồng nghiệp… Tuy nhiên, có một điều đáng nói là qua khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, đến 70% nạn nhân quyên sinh trong tình trạng say rượu và không làm chủ được bản thân.

Hàng loạt những cái chết "lãng xẹt" xảy ở An Lão trong một thời gian dài vừa qua không chỉ để lại nỗi đau cho những người thân trong gia đình mà còn đặt ra một bài toán khá nan giải làm đau đầu nhà chức trách địa phương.

Chính quyền địa phương thường xuyên tuyên truyền, giải quyết những tranh chấp, mâu thuẫn tiềm ẩn trong người dân để hạn chế vấn nạn tự tử.

Từ năm 2000, huyện ủy An Lão đã lập đề án "Phòng ngừa ngăn chặn tệ nạn tự tử, tự sát vùng đồng bào dân tộc thiểu số", đẩy mạnh công tác dân vận tuy nhiên, vấn nạn này vẫn chưa được khống chế.

Chính quyền địa phương thường xuyên tuyên truyền, giải quyết những tranh chấp, mâu thuẫn tiềm ẩn trong người dân để hạn chế vấn nạn tự tửTheo ông Phạm Văn Nam, Phó Bí thư thường trực Huyện ủy An Lão, đồng bào H’re là những người thẳng thắn, bộc trực, trọng tín nghĩa, giữ lời hứa, tự cao nhưng cũng rất tự ti, lại hay nghĩ quẩn.

Trong khi mặt trái của cơ chế thị trường đang xâm nhập vào đời sống thôn làng, trái ngược với đạo đức truyền thống vốn rất bảo thủ của đồng bào đã gây ra một hiệu ứng tâm lý tiêu cực trong một bộ phận dân cư, dẫn đến khủng hoảng về giá trị cuộc sống, về niềm tin, là nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự gia tăng của các vụ tự tử.

"Ngoài đề án của địa phương, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, chúng tôi vẫn thường xuyên tổ chức tuyên truyền, giáo dục đồng bào biết quý trọng tính mạng, cuộc sống của bản thân và mọi người xung quanh. Tích cực vận động bà con hạn chế tình trạng uống rượu say, kịp thời phát hiện các mâu thuẫn và tháo gỡ mâu thuẫn kịp thời", ông Nam cho biết thêm.

Theo VTC News