Một triệu USD mua bản quyền The Kindly Ones: Quá liều?

Nhà xuất bản HarperCollins đã chi 1 triệu USD để được quyền xuất bản cuốn tiểu thuyết gây tranh cãi The Kindly Ones của nhà văn Jonathan Littell ở Mỹ. Hôm 3/3, cuốn tiểu thuyết này đã bắt đầu xuất hiện trong các cửa hàng sách xứ cờ hoa, nhưng liệu HarperCollins có thu hồi được số vốn mà họ chi cho The Kindly Ones?


The Kindly Ones kể về cuộc đời của Max Aue, một cựu sĩ quan phát xít Đức đầy thú tính, người mà về sau đã thuật lại một phần quá khứ đáng ghê sợ của mình: tham gia cuộc tàn sát người Do Thái, quan hệ tình dục với em gái, giết mẹ và cha dượng.


Jonathan Littell là một nhà văn Mỹ nhưng lại viết tiểu thuyết này bằng tiếng Pháp. Cuốn sách này đã ra mắt ở Pháp năm 2006 dưới tiêu đề Les Bienveillantes, giành giải Goncourt và tiêu thụ được hơn 700.000 ấn bản.

Sở dĩ HarperCollins quyết định chi một khoản tiền khá lớn như vậy để được quyền xuất bản The Kindly Ones bởi cách đây 2 năm, tiểu thuyết này là tác phẩm nổi bật tại Hội chợ sách Frankfurt. Thế nhưng hiện nay, nó lại đang nhận được nhiều đánh giá trái chiều. Nhà phê bình của tờ New York Times, Michiko Kakutani, viết: “Cuốn sách này gây xúc động mạnh một cách có chủ tâm và gây khó chịu một cách có tính toán”. Nhưng Michael Korda, cựu Trưởng ban biên tập ở nhà xuất bản Simon & Schuster kiêm tác giả của nhiều cuốn tiểu sử, lại ca ngợi The Kindly Ones là một kiệt tác.


Tuần trước, The Kindly Ones đã được xuất bản ở Anh và các ý kiến đánh giá cũng tương tự. Trên tờ Times Of London, Anthony Beevor viết: “Đây là một tiểu thuyết lớn” trong khi Peter Kemp của tờ Sunday Times lại cho rằng “đó là sự cường điệu hết sức vớ vẩn”. Thậm chí ở Đức, một nhà phê bình còn gọi Littell là “kẻ viết sách khiêu dâm đầy bạo lực”.

Thế nhưng HarperCollins vẫn điềm tĩnh trước những lời phê bình đó. Jonathan Burnham, một quan chức của
nhà xuất bản này, nói rằng ông không hề ngạc nhiên về những đánh giá trái chiều như vậy. “Thực sự là chúng tôi đã lường trước được những cách đánh giá đó”. Ông cho biết, khi tiến hành thương thảo với các nhà xuất bản quốc tế tại Frankfurt cách đây 2 năm, nhiều người đã tranh cãi sôi nổi về cuốn tiểu thuyết này. “Khi đó, một nhà xuất bản nổi tiếng ở Pháp cho rằng cuốn sách này hết sức ghê tởm, đồi bại. Nhưng có người lại nhìn nhận The Kindly Ones là một hiện tượng lạ thường trong ngành xuất bản”.


Nhà văn Jonathan Littell


Nhiều tháng trước khi cuốn tiểu thuyết của Littell được tung ra thị trường, HarperCollins đã thực hiện một cuộc thăm dò lớn. Giờ đây, nhà xuất bản này và các cửa hàng sách đang hy vọng rằng những lời phê bình mạnh mẽ, cả tích cực lẫn tiêu cực, đối với The Kindly Ones sẽ thúc đẩy lượng sách bán ra. Trong lần phát hành đầu tiên này, HarperCollins in 50.000 cuốn. Và để hoàn được số vốn mà họ đã bỏ ra thì mức tiêu thụ của The Kindly Ones phải đạt ít nhất là 75.000 cuốn.

Trong thời buổi khó khăn như hiện nay, HarperCollins cũng nhận thấy họ đã hơi liều khi chơi “canh bạc” này. Ông Burnham ví von: “Bạn sẽ không bao giờ biết gió đang thổi như thế nào”. Cách đây 2 năm, HarperCollins đã lỗ vốn khi chi 1 triệu USD cho cuốn Scared Games- tiểu thuyết gay cấn dày gần 1.000 trang có bối cảnh ở Mumbai, Ấn Độ, của Vikram Chandra. Tiểu thuyết này chỉ tiêu thụ được 34.000 cuốn bìa cứng và 20.000 cuốn bìa mềm - kém 30% so với mức tối thiểu để hoàn vốn.

Nhưng nếu The Kindly Ones có thể vượt qua những lời chỉ trích khắt khe để nhận được sự hưởng ứng của độc giả thì đây cũng không phải là hiện tượng chưa từng xảy ra trong làng xuất bản. Cách đây 2 thập kỷ, Bret Easton Ellis từng bị chỉ trích gay gắt với cuốn American Psycho nhưng tác phẩm này đã lọt vào nhiều danh sách best-seller. Hay như trường hợp Infinite Jest, cuốn tiểu thuyết dày hơn 1.000 trang của David Foster Wallace tung ra năm 1996, được nhiều ca ngợi nhưng cũng bị lắm dèm pha, đã lọt vào danh sách 100 tiểu thuyết tiếng Anh hay nhất giai đoạn 1923-2005 của tạp chí Time.

Lương Tuấn Vĩ