Manga: Tỉnh táo khám phá miền văn hoá mới

Ở Việt Nam, nhiều người quan niệm rằng manga chỉ đơn thuần là truyện cho trẻ con. Nhưng ở đất nước hoa anh đào Nhật Bản, manga đã có lịch sử lâu đời và vươn mình trở thành một ngành công nghiệp quy mô và mang tính toàn cầu.
Manga và đối tượng

Suốt thập niên 90, doanh thu của ngành công nghiệp manga vào khoảng 600 tỷ yên Nhật , trong đó tạp chí chiếm 250 tỷ, số còn lại thuộc về những sản phẩm và các hoạt động ăn theo manga như thời trang, phụ kiện, cosplay (hoá trang thành nhân vật truyện tranh). Bên cạnh đó, việc xuất khẩu manga ra thế giới (như Hoa Kỳ, Pháp, Anh…) và cả Việt Nam hàng năm đã đem lại một lợi nhuận khổng lồ.

Manga mọi lúc, mọi nơi, mọi lứa tuổi


Cùng điểm qua cách phân loại manga để nhấn mạnh rằng, manga không chỉ dành cho trẻ con. Kodomo là truyện tranh dành cho trẻ em như "Đô-rê-mon", loại này Việt Nam nhập về khá nhiều . Shoujo dành cho con gái, shounen dành cho con trai, josei dành cho phụ nữ trên 20, seinen cho đàn ông trên 20, ecchi là manga có nhiều hình ảnh hở hang mà gần đây xâm nhập vào Việt Nam khiến dư luận phải lên tiếng, v.v… Bên cạnh đó, công nghiệp manga còn sở hữu những loại hình không phù hợp với văn hoá Việt như manga đồng tính nam, đồng tính nữ, rất đa dạng về các cấp độ sex .
Ở Nhật Bản, các cửa hàng bán manga có ở khắp mọi nơi, từ bến xe bus, tàu điện ngầm, v.v… đến những cửa hàng, nhà xuất bản lớn. Người người đọc manga lúc chờ xe bus, khi đi dạo và ở công sở. Cả gia đình mua manga, từ bố mẹ, con cái, cháu chắt, tất cả mọi giới tính, tuổi tác đều có "lãnh địa" riêng của mình. Họ cho rằng họ tìm thấy mình trong manga và được sống một cuộc sống “ảo” lý tưởng .

Otaku: Độc giả hay tín đồ

Việc phát triển mạnh mẽ, chia thành nhiều nhánh của manga khiến ngành công nghiệp này vươn ra tới toàn cầu. Nếu ở Việt Nam trước đây chúng ta gọi là truyện tranh, người Mỹ dùng thuật ngữ comic, thì nay manga gần như đã phổ cập đến mức thay thế.

Dạo qua một vài diễn đàn manga được các độc giả Việt Nam thành lập, chúng ta thấy họ không những đọc mà còn tìm hiểu về manga, sẵn sàng "bật" lại các bài báo viết sai về manga. Người đọc truyện tranh tự gọi mình bằng thuật ngữ tiếng Nhật là otaku và luôn tự cho mình là tín đồ của manga.

Các otaku tự tạo sân chơi riêng cho mình như diễn đàn, lập nhóm, cosplay, tự mua sắm các phụ kiện của những nhân vật truyện tranh họ yêu thích. Sống “ảo” như truyện tranh là "mốt", luôn nói những câu tâm đắc kiểu… truyện tranh như: "Kẻ thắng mới là kẻ mạnh" trong manga "Conan" .

Ecchi với nhiều hình ảnh không phù hợp với trẻ em, thanh thiếu niên Việt Nam


Gần đây nhất, lễ hội cosplay tại Hà Nội đã thu hút rất nhiều bạn trẻ đến tham dự. Khi hoá trang thành nhân vật truyện tranh, họ cũng chìm luôn trong cuộc sống, tính cách của nhân vật đó. Hoạt động này đòi hỏi phải đầu tư không ít thời gian và tiền bạc. Những người tự xưng là "tín đồ" luôn cho rằng cosplayer mới là người yêu manga một cách tích cực, vì ở đó tính sáng tạo luôn được tôn vinh.

Bên cạnh đấy, thần tượng các nhân vật truyện tranh khiến họ đắm chìm vào thế giới ảo. Họ yêu những anh chàng lạnh lùng, lãng tử, mắt to, chân dài, v.v.. và chỉ chăm chăm hướng đến một tình yêu lý tưởng như vậy giữa đời thực, mơ đến những tình tiết lãng mạn như trong bộ truyện "Con nhà giàu". Nhiều bạn tiêu cực hơn khi đắm chìm vào thế giới u ám của truyện tranh và cứ đọc là khóc .
Đọc manga, đâu chỉ đọc bừa

Vào khoảng năm 1997, 1998, ở Việt Nam xuất hiện truyện tranh "Thủy thủ mặt trăng" làm không ít trẻ em say mê. Tuy nhiên, đây lại là một bộ sách được vẽ lại nguệch ngoạc, cẩu thả và nội dung thì thiếu tính thống nhât. Hóa ra, đây là sản phẩm manga vẽ lại từ phim hoạt hình .

Cosplay (hoá trang thành nhân vật truyện tranh) tại Việt Nam


Nắm bắt được tình hình đó, các nhà xuất bản Việt Nam đã lên kế hoạch nhập khẩu hoành tráng những "Doraemon", "7 viên ngọc rồng", "Ninja loạn thị"… và cả những manga không dành cho trẻ con khiến nhiều nhà quản lý sách phải đau đầu tìm hướng giải quyết.

Theo tiến sĩ tâm lý người Nhật Batakimi: “Đọc manga không đúng giới tính sẽ dẫn đến hậu quả lệch lạc. Cụ thể hơn, nếu 1 bé trai đang trong tuổi dậy thì đọc "Thuỷ thủ mặt trăng" ("Sailormoon") thì sẽ dễ bị phát triển lệch lạc”. Vậy mà cái thời kì manga chưa được truyền thông ngó ngàng đến thì ở Việt Nam đã ngồn ngộn các thể loại đủ các nhánh, chắc chỉ thiếu mỗi nhánh dành cho người lớn và đồng tính .
Theo tờ Ichis của Nhật, cần có những kĩ năng để phân loại manga và đừng vướng "bẫy". Đầu tiên là kiểm tra phân loại: những người quá nhạy cảm với sex thì ecchi, hentai là những thể loại họ cần tránh xa. Ở Việt Nam chưa xuất hiện các thể loại này nhưnh nguồn truyện trên mạng thì đầy rẫy .

Dẫu biết rằng tiếp cận với manga là tiếp cận miền văn hoá mới, học hỏi và sáng tạo để hoà mình vào xã hội toàn cầu. Nhưng, cần tỉnh táo trước khi lựa chọn đi vào nơi nào của thế giới manga.






Gửi bình luận của bạn

"Bạn đã gửi bình luận thành công" Clik vào đây để tiếp tục bình luận

Chọn avatar: Tên của bạn: * Mail của bạn: Telex VNI None Nội dung: Xin bạn vui lòng gõ tiếng Việt có dấu. Mọi comment gõ không theo chuẩn tiếng Việt, không phù hợp với thuần phong mỹ tục của Việt Nam đều sẽ bị chặn vì coi là không hợp lệ. *