Bệnh "xoắn" ở XX và XY

Loại bệnh có cái tên hơi “kì cục” và lạ tai này rất nguy hiểm đối với cả boys lẫn girls đấy!
"Xoắn" ở XX…

Với các cô nàng, bệnh xoắn thường gặp nhất là xoắn buồng trứng. Bình thường thì buồng trứng rất “hiếm hoi” bị xoắn và xoắn chỉ hay xảy ra ở 2 trường hợp mà thui. 1 là buồng trứng bị u nang; 2 là xảy ra xoắn vòi trứng do bị ứ dịch làm vòi trứng phồng to, nặng dấn đến xoắn; tuy nhiên xoắn do u nang buồng trứng vẫn là loại “phổ thông” phổ biến nhất.



Xoắn xảy ra không nhất thiết là u nang buồng trứng lành hay ác, đặc điểm nổi bật là nó thường “tấn công” các girl trẻ. Bệnh này xảy ra do buồng trứng có một khối u nặng, và bụng còn một khoảng không gian để xoắn. Đây là một tai biến trong u nang buồng trứng và là một tình huống hết sức “nguy cấp”.

Triệu chứng điển hình nhất của xoắn u nang buồng trứng là đau bụng. Đầu tiên là đau từng cơn ở bụng dưới, thời gian giữa các cơn đau càng về sau càng ngắn lại (ban đầu là 10 phút, rùi 5 phút,…), càng lúc càng đau “ác liệt” hơn. Lúc đầu cơn đau có thể ở mức chịu đựng được, hoặc uống thuốc giảm đau thì hêt, nhưng sau đó cơn đau vẫn tiếp tục “hoành hành” kèm với buồn nôn, nôn. Cứ như vậy, người bệnh sẽ không thể chịu đựng được buộc phải nhập viện cấp cứu.



"Xoắn" ở XY…

Ở các boys, bệnh xoắn thường gặp nhất là xoắn thừng tinh, hay còn gọi là xoắn cuống tinh hoàn mà người ta thường gọi nôm na là xoắn tinh hoàn. “Kinh dị” nhất là căn bệnh này thường xảy ra nhiều nhất ở độ tuổi dậy thì, trên 20 tuổi thì ít gặp và lớn tuổi hơn nữa tuy có thể bị nhưng hiếm hoi hơn. Bình thường, tinh hoàn được cố định bên trong bìu, nhưng ở trường hợp bị xoắn, tinh hoàn không cố định chắc chắn mà lỏng lẻo. Cuống tinh hoàn của người bệnh sẽ dài “lủng lẳng” dễ dẫn đến xoắn. Cũng có khi tinh hoàn bị xoắn từ lúc còn trong bào thai, khiến một bên tinh hoàn đó bị teo và “mất tích” luôn (do xoắn nên máu không đến nuôi được), vì thế có boy sinh ra chỉ có một bên tinh hoàn là do đó.

Triệu chứng điển hình nhất để “nhận diện” xoắn cuống tinh hoàn là cơn đau dữ dội một bên tinh hoàn, có thể kèm nôn, ói nhưng không sốt. Bìu bị viêm, tăng thể tích, da đỏ phù nề, mất nếp nhăn, sờ nắn vào rất đau. Tinh hoàn xoắn… xoay ngang hẳn sang một bên.



Xoắn có nguy hiểm không?

Khỏi phải nói về mức độ “nguy cấp” của người bệnh khi xui xẻo “dính” phải căn bệnh này bởi mức độ nguy hiểm của nó là rất cao, ở cả boys lẫn girls. Khi đã bị xoắn, người bệnh cần được đưa đi cấp cứu “ngay tắp lự”, vì nếu để chậm trễ sẽ gây ra những hậu quả “to đùng”.

Nếu như ở XX, 10 – 15 phút sau là phải mổ cấp cứu, bởi xoắn ngăn cản đường lưu thông của máu, khiến buồng trứng ngày càng sưng to, nếu không phẫu thuật cấp cứu kịp thời thì dịch sẽ tích tụ nhiều quá làm nứt buồng trứng, vỡ buồng trứng, gây nhiễm trùng, nhiễm độc, viêm phúc mạc, mất máu cấp… Còn ở XY, do mạch máu bị nghẽn nên tinh hoàn không được nuôi dưỡng, rất dễ tổn thương. Nếu chậm được chẩn đoán và điều trị sau 4 – 6 giờ, tinh hoàn có thể bị hoại tử thành mủ hoặc hoàn toàn teo đi trong vài tháng.Và ở cả 2 giới đều có thể gây ra sự vô sinh!!!

Xử lí xoắn thế nào?

Với bệnh xoắn tinh hoàn ở XY, các bác sĩ sẽ khám lâm sàng và chỉ định ghi hình siêu âm để có thể thấy trực tiếp các vòng xoắn. Bệnh nhân cần được đưa đi khám và mổ gấp. Trước khi phẫu thuật, bác sĩ sẽ xử trí tháo xoắn trước bằng cách một tay giữ cố định ở phần cuống tinh hoàn, tay kia… xoay tinh hoàn 1 vòng 360 độ. trước khi phẫu thuật bác sĩ xử trí tháo xoắn trước bằng cách một tay giữ cố định ở phần cuống tinh hoàn, tay kia xoay tinh hoàn một vòng 360 độ. Nếu tinh hoàn bên trái thì xoay theo chiều kim đồng hồ để tháo xoắn, ngược lại tinh hoàn bên phải thì tháo xoắn phải xoay ngược lại. Sau khi tháo xoắn xong phải mổ gấp để "cứu" tinh hoàn. Nếu bệnh nhân đến trễ (thường là sau 4 giờ), tinh hoàn sẽ bị hư. Khi mổ ra, nếu thấy tinh hoàn tím đen, chờ 15-20 phút mà nó không hồng trở lại, thì phải cắt bỏ.



Với bệnh xoắn u nang buồng trứng ở XX, biện pháp duy nhất cũng là phẫu thuật, và càng sớm càng tốt, bởi một khi đã bị xoắn, buồng trứng hầu như không thể tự trở lại bình thường được.

Túm lại là, ở cả boys lẫn girls, nếu thấy các triệu chứng như trên thì cần gấp gấp đến bác sĩ để được chữa trị kịp thời. Chớ coi thường căn bệnh xoắn này, bởi hậu quả của nó là chúng mình có thể vĩnh viễn không thể được làm papa và mama nữa đó!