Mùa mưa là khoảng thời gian tuyệt vời để những mầm sống mới bắt đầu hồi sinh trên các cánh rừng mưa nhiệt đới. Loài thực vật khoác trên mình tấm áo mới xanh non và đâu đó trong rừng, các vùng đất ngập nước, từng bụi lau, sậy cũng vươn mình phát triển. Đó là nơi trú ngụ, làm tổ lý tưởng của một số loài chim chích đầm lầy thuộc giống Locustella.
Đó cũng là thời điểm thích hợp để chim tu hú thực hiện "thiên chức đẻ nhờ" mà tổ tiên chúng truyền lại trong cuộc đấu tranh sinh tồn. Trước tiên, tu hú mái tìm một tổ chim chích đã đẻ trứng và tự thưởng cho nó một quả trứng của loài chim này. Sau khi no nê, bà mẹ ấy đẻ vào đó một quả trứng khác. Quả trứng này có kính thước gần bằng của trứng chim chích với hoa văn rất giống khiến cặp đôi chim chích nghĩ rằng đó là trứng của chúng.
Chim chích mẹ mang thức ăn cho tu hú con Endynamis scolopacea. Ảnh: Phùng Mỹ Trung. |
Sau khi hoàn thành "sứ mệnh", nó lớn lên rất nhanh và suốt ngày kêu réo nguồn thức ăn từ đôi chim chích bố mẹ nhỏ bé. Để đáp ứng nhu cầu tham ăn của đứa con hoang to hơn cha mẹ chúng nhiều lần, cặp vợ chồng nhà chích phải nỗ lực tìm kiếm thức ăn.
Đến khi đã đủ lông, đủ cánh, tu hú con sẽ bay đi "không một lời hàm ơn" kẻ nuôi dưỡng nó. Một ngày nào đó, có thể nó sẽ lại đẻ nhờ chính vào cái tổ '"bố mẹ nuôi". Hiện tượng "đẻ nhờ" của chim tu hú được cho là hiện tượng kỳ quái, tàn ác và nham hiểm trong thế giới tự nhiên.
Nhưng lý do…
Tu hú mẹ không có khả năng tha mồi nuôi con vì chim mẹ chuyên ăn sâu, ăn cả những con sâu có nọc độc. Đối với loài đã trưởng thành, cơ thể của chúng sẽ miễn nhiễm với độc tố của sâu độc. Trong khi tu hú con chưa có hệ thống miễn nhiễm, nên nếu ăn phải sâu độc nó có thể sẽ bỏ mạng. Vì thế tu hú mẹ phải nhờ đến các loài chim khác nuôi con của nó. Đây cũng là mảnh ghép đặc biệt trong bức tranh sinh động về cuộc đấu tranh sinh tồn và duy trì nòi giống của muôn loài trong thiên nhiên hoang dã.
Tu hú con kêu réo và đòi nguồn thức ăn từ "bố mẹ nuôi". Ảnh: Phùng Mỹ Trung. |
Tu hú phân bố ở Thái Lan, Lào, Campuchia, Việt Nam, đông nam Trung Quốc và Malaysia. Ở Việt Nam, chim tu hú phân bố ở khắp các vùng đồng bằng và vùng trung du. Vào mùa đông, con người rất ít gặp loài này vì phần lớn chúng bay về phương nam để tránh rét.